Podstawą diety naszych zwierząt jest siano. Przed zakupem kolejnego ładunku poznaj zawiłości dotyczące rodzajów siana, jego wartości odżywczych i jakości.
Podczas mroźnych zimowych miesięcy, kiedy na pastwiskach jest mało paszy, typową dietą bydła, koni, owiec i kóz jest siano. W lecie, gdy pastwiska są obfite, siano nadal odgrywa kluczową rolę jako uzupełnienie diety, zapewniając stabilność i odpowiednie wartości odżywcze.
Dlaczego wybór siana jest ważny?
Siano różni się pod względem różnorodności, jakości i dostępności, co może sprawić, że karmienie zwierząt gospodarskich stanie się wyzwaniem. Przy odrobinie planowania, podawanie siana w miesiącach letnich może być prostą i skuteczną alternatywą w oczekiwaniu na powrót bujnych pastwisk.
Rodzaje siana
- Siano łąkowe: Jak wskazuje nazwa, siano to pozyskuje się z użytków zielonych, stosowanych jako pastwiska dla zwierząt. Trawę kosi się zwykle raz do roku, wiosną, przed wypuszczeniem zwierząt. Można skosić łąkę jeszcze raz ale z przeznaczeniem skoszonej trawy na sianokiszonkę Jeśli łąka nie zostaje po raz drugi skoszona, pasie się na niej zwierzęta. Siano łąkowe może zawierać szkodliwe dla zwierząt rośliny.
- Siano z życicy: Życica rośnie najczęściej na ziemi uprawnej i sieje się ją zwykle jesienią, po zbiorach zbóż, ziemniaków lub kukurydzy. To szybko rosnąca trawa zapewniająca obfite zbiory. W przeszłości życicę uprawiano głównie pod sianokiszonkę, a od niedawna wytwarza się z niej przede wszystkim siano. Dzięki temu, że szybko rośnie, można ją kosić kilka razy w roku.
- Siano z trawy uprawianej na nasiona: Ten rodzaj siana to produkt uboczny uprawy trawy na nasiona. Ziarno trawy musi być w pełni dojrzałe zanim zostanie zebrane i zanim trawa zostanie ścięta. Wartość odżywcza siana tego rodzaju jest niska.
- Siano przypadkowe: Siano to pochodzi z koszenia trawy na opuszczonych działkach i poboczach dróg. Dzieje się to najczęściej latem, co oznacza, że kosi się je tylko raz w roku. Jego jakość jest bardzo niska. Można stosować je wyłącznie jako paszę bazową dla małych przeżuwaczy, takich jak owce czy kozy. Siano pochodzące z poboczy dróg może zawierać niebezpieczne przedmioty, jak puszki, szkło itp. Zagrożeniem mogą być także chemikalia i trujące rośliny
- Siano z różnych odmian traw: Coraz częściej na konkretne zamówienie uprawia się siano z jednej lub większej liczby odmian traw. Ostatnio wzrosła popularność siana z koniczyną. Do mieszanek na zamówienie dodawana jest często wiechlina łąkowa, tymotka i koniczyna łąkowa, z uwagi na właściwości poszczególnych roślin. Siano takie przeznaczone jest głównie dla mniejszych zwierząt, takich jak kawie domowe, króliki miniaturowe itp.
Uprawy Zbóż
Uprawy zbóż, zwłaszcza owies, mogą dać dobre siano, gdy są skoszone, gdy rośliny są jeszcze zielone. Istnieje jednak ryzyko zatrucia azotanami, jeśli siano zbóż zbiera się po gwałtownym wzroście po okresie suszy. Przed zakupem tego rodzaju siana warto sprawdzić jego zawartość azotanów.
Rośliny motylkowe
Rośliny motylkowe wykorzystywane do produkcji siana obejmują lucernę, różne rodzaje koniczyny , lespedezę, koniczynę ptasią, wykę, soję i wspięgę. Dobre siano z roślin motylkowatych ma na ogół wyższy poziom strawnej energii, witaminy A i wapnia niż siano z traw. Lucerna może zawierać dwukrotnie więcej białka i trzykrotnie więcej wapnia niż siano trawiaste, dlatego często podaje się ją zwierzętom potrzebującym więcej białka i minerałów.
Wartość Odżywcza Siana
Wartość odżywcza siana zależy od zawartości części liściastych. Liście trawy zawierają więcej składników odżywczych i są bardziej strawne, gdy roślina jest niedojrzała. Liście roślin strączkowych, w miarę wzrostu, stają się grubsze i bardziej włókniste. Stosunek liści do łodyg jest kluczowym kryterium oceny jakości siana, szczególnie w przypadku lucerny.
Kupowanie Siana
Przy zakupie siana warto wiedzieć, czy jest to pierwszy, drugi, czy trzeci pokos i na jakim etapie wzrostu zostało zebrane. Najbardziej wartościowe pod względem odżywczym jest siano uzyskane z trawy skoszonej wiosną (między końcem kwietnia a środkiem maja). Im starsza trawa, tym bardziej staje się łykowata, a siano ma mniejszą wartość odżywczą.
Kluczowy wpływ na jakość mają warunki pogodowe podczas koszenia i suszenia. Najlepiej jest kosić w godzinach popołudniowych, po kilku słonecznych dniach. Trawa jest wtedy bogatsza w cukry. Aby uzyskać wysokiej jakości siano, najlepiej poczekać na stabilną i suchą letnią pogodę i lekki wiatr. W takich warunkach trawa będzie schła powoli. Gdy stanie się odpowiednio sucha, należy sprasować ją w bele. Podczas upału zaleca się prasowanie siana w godzinach wczesnopopołudniowych. Zrobienie tego później może sprawić, że siano będzie łamliwe.
Zmiany w Diecie
Przy zmianie diety zwierzęcia należy robić to stopniowo, szczególnie przy przechodzeniu z trawy na rośliny motylkowate. Zacznij od zmieszania obu rodzajów siana, stopniowo zwiększając ilość nowego siana. Nagła zmiana może spowodować problemy trawienne takie jak wzdęcia u bydła czy kolki u koni,
Wybór odpowiedniego siana jest kluczowy dla zdrowia i dobrostanu zwierząt gospodarskich. Zrozumienie różnic między rodzajami siana oraz ich wartości odżywczych pozwala na świadome decyzje, które przyniosą korzyści zarówno zwierzętom, jak i hodowcom. Dobrej jakości siano to inwestycja w zdrowie i wydajność Twojego inwentarza.
Autorka jest doświadczonym jeźdźcem i instruktorem, specjalizującym się w zrozumieniu koni oraz ich potrzeb. Od kilkunastu lat łączy klasyczne ujeżdżenie z natural horsemanship, integrując pracę z ziemi z klasyczną gimnastyką jeździecką. Stale poszukuje nowych technik i wiedzy, by rozwijać fizyczne możliwości koni.
Studiowała na Wydziale Nauk o Zwierzętach w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, gdzie zgłębiła biomechanikę i psychologię treningu koni. Uczyła się od wielu renomowanych trenerów, ale jej największymi nauczycielami są same konie. Pasjonuje się ich obserwacją w naturze i ma dwa własne konie, które są jej codziennymi towarzyszami pracy.
Prowadzi konsultacje jeździeckie w Warszawie i okolicach.
"Nigdy nie jest za późno na zmianę. Doświadczenie i czas nie mają znaczenia. Chwila, w której zaczynasz patrzeć we właściwą stronę, trwa kilka sekund."